شواهد پزشکی نشان داده است که افراد تحت درمان موثر HIV نمی‌توانند HIV را به دیگران منتقل کنند.

مفهوم بار ویروسی

بار ویروسی، مقدار HIV در خون است.

آزمایش بار ویروسی، از طریق سنجش تعداد ذرات HIV در نمونه خون، نشان می‌دهد که چقدر ویروس در بدن وجود دارد. نتایج به‌صورت تعداد رونوشت‌های HIV در هر میلی‌لیتر از خون، مثلاً 200 رونوشت در میلی‌لیتر، اعلام می‌شود.

چرا بار ویروسی اهمیت دارد؟

طی 20 سال گذشته، شواهد به‌دست‌آمده نشان داده است که احتمال انتقال HIV با مقدار ویروس درون خون ارتباط مستقیم دارد.

در جریان طرح پژوهشی مهم PARTNER 1  (سال 2014) بیش از 58,000 مورد رابطه جنسی بدون کاندوم که در آنها یک شریک HIV مثبت و شریک دیگر HIV منفی بود، بررسی شد. در زوج‌هایی که شریک HIV مثبت تحت درمان موثر («تشخیص‌ناپذیر») بود، هیچ موردی از انتقال HIV گزارش نشد.

 قطعیت آماری طرح پژوهشی PARTNER 1 در مورد رابطه جنسی مقعدی پذیرشی همراه با انزال در مقایسه با رابطه جنسی واژینال اندکی پایین‌تر بود. طرح پژوهشی PARTNER 2 (سال 2018) که فقط موارد رابطه جنسی مقعدی بدون کاندوم را بررسی می‌کرد، نشان داد که هیچ انتقالی بین زوج‌های مذکر همجنس و زوج‌های ناهمجنس رخ نداده است.

دانشمندان با بررسی نتایج هر دو طرح پژوهشی به این نتیجه رسیدند که احتمال انتقال ویروس از فرد HIV مثبت با بار ویروسی تشخیص‌ناپذیر به شریک جنسی به لحاظ علمی معادل صفر است.

در جریان اجرای طرح‌های پژوهشی ترکیبی PARTNER 1 و PARTNER 2، به همراه طرح پژوهشی Opposites Attract (سال 2017) حدود 126,000 مورد رابطه جنسی بدون کاندوم بین شرکای جنسی با ناسازگاری سرمی بررسی شد و هیچ موردی از انتقال مشاهده نشد.

بر اساس این شواهد مستدل، با قطعیت می‌توان اظهار کرد که افراد تحت درمان موثر نمی‌توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند.

تشخیص‌ناپذیر بودن یعنی چه؟

درمان HIV (درمان ضد رترویروسی یا ART) مبتنی بر کاستن از مقدار ویروس درون خون به سطح تشخیص‌ناپذیر است. یعنی سطح HIV چنان کاهش می‌یابد که انتقال ویروس امکان‌ناپذیر می‌شود. این فرآیند، داشتن بار ویروسی تشخیص‌ناپذیر یا تشخیص‌ناپذیر شدن بار ویروسی نامیده می‌شود.

در برخی افراد، از زمان شروع درمان تا تشخیص‌ناپذیر شدن بار ویروسی شش ماه طول می‌کشد.

طرح‌های پژوهشی PARTNER 1 و PARTNER 2 شواهد مستدلی درباره مردان همجنس‌گرا و زوج‌های ناهمجنس‌خواه ارائه کرده اند که بر این اساس، احتمال انتقال HIV با ART سرکوب‌کننده (تشخیص‌ناپذیر) عملاً صفر است که این نتیجه، پیام کارزار بین‌المللی U=U (تشخیص‌ناپذیر= انتقال‌ناپذیر) را تایید می‌کند.

درمان موثر چیست؟

منظور از درمان موثر این است که فرد تحت درمان است، داروی تجویزشده را مصرف می‌کند و بار ویروسی تشخیص‌ناپذیر دارد. در یونان، معمولاً بار ویروسی زیر 50 رونوشت/میلی‌لیتر را تشخیص‌ناپذیر می‌دانند.

طرح پژوهشی Partners PrEP آشکار کرد که طی شش ماه نخست روند درمان، احتمال انتقال وجود دارد، زیرا فرآیند پایین آمدن بار ویروسی شریک جنسی HIV مثبت زمان‌بر است.

بنابراین، درمان موثر به معنای دریافت مبتنی بر تجویز درمان به مدت حداقل شش ماه و رسیدن بار ویروسی به سطح تشخیص‌ناپذیر است.

بار ویروسی تشخیص‌ناپذیر چقدر متغیر است؟ آیا با گذشت زمان ممکن است تغییر ‌کند؟

متخصصان HIV در زمینه مدیریت درمان ضد رترویروسی چندین دهه تجربه دارند و مطمئن هستند که شما، به‌شرط رعایت اصول زیر، آلودگی را به دیگران منتقل نخواهید کرد:

مصرف روزانه دارو بر اساس دستور پزشک، و

پایش منظم بار ویروسی.

وجود سایر عفونت‌های آمیزشی (STI) ممکن است بر بار ویروسی تاثیر بگذارد، ولی در مدت اجرای طرح پژوهشی PARTNER انتقال HIV حتی با وجود دیگر انواع STI، دیده نشد. این نتایج در جریان کارآزمایی PARTNER 2 نیز تایید شدند.

با این حال، باید توجه داشت که درمان HIV فقط در صورتی موفق خواهد بود که به آن دسترسی داشته باشید و طبق دستور پزشک از آن استفاده کنید.